بیانیه نهضت مقاومت ملی ایران بهمناسبت سالگرد کودتای ضد دولت ملی دکتر محمد مصدق در سال ۱۳۳۲
آینهای برای امروز:
بیستوهشتم مرداد ۱۳۳۲ تنها یک کودتا علیه دولت ملی دکتر محمد مصدق نبود؛ بلکه شکستی عمیق برای آرمان استقلال و حاکمیت مردم ایران بود. تجربهای که اگرچه سرکوب شد، اما همچون زخمی گشوده بر حافظهی تاریخی ملت ما باقی مانده است. در این روز، دو دولت بیگانه ــ ایالات متحده آمریکا و بریتانیای کبیر ــ با طراحی مشترک عملیاتی موسوم به آژاکس دولت ملی و منتخب مردم را برانداختند و مسیر تاریخ ایران را برای ربع قرن بعد به سوی استبداد و وابستگی سوق دادند.
هرکه ناموخت از گذشت روزگار
نیز ناموزد ز هیچ آموزگار
(رودکی)
درس نخست: دخالت بیگانگان هرگز به خیر جمعی نمیانجامد.
کودتای ۳۲ نشان داد که هر گونه مداخلهی خارجی، حتی اگر با شعار دفاع از ثبات یا مقابله با بحران اقتصادی، زیستمحیطی و یا حتی عدم مشروعیت حکومت توجیه شود، در عمل چیزی جز تاراج منابع ملی و تضعیف پایههای جامعه به بار نمیآورد. ملی شدن صنعت نفت در سال ۱۳۲۹ نخستین تلاش جدی مردم ایران برای رهایی از چنگال استعمار بود، اما کودتا این دستاورد را باطل کرد و شرکتهای غربی مجدداً بر منابع نفتی ایران مسلط شدند. این تجربه به ما میآموزد که هیچ ملتی با تکیه بر قدرتهای خارجی به استقلال و شکوفایی نرسیده است.
درس دوم: جلوگیری از تکرار چرخهی مهمان نامیمون
اگر تاریخ را نادیده بگیریم، ناگزیر دوباره تکرار خواهد شد. کودتای ۳۲ نمونهای روشن از آن است که بیگانگان، هر زمان که احساس کنند منافعشان در خطر است، از دخالت نظامی، سیاسی یا اقتصادی دریغ نمیکنند. امروز، در شرایط پیچیدهی جهانی و منطقهای، همان خطر با اشکالی تازه وجود دارد: این بار نه صرفاً برای تغییر یک دولت، بلکه حتی برای تجزیه و چندپارهکردنِ ایران. شواهدی از طرح موسوم به «خاورمیانهی بزرگ» که در در اسناد پنتاگون و مراکز مطالعاتی غربی منتشر شده است، بر این تهدید گواهی میدهد.
درس سوم: تنها مشروعیت ملی و اجتماعی میتواند استقلال را تضمین کند.
دولت مصدق نه بر ارتش و زرادخانهای قدرتمند، بلکه بر پشتوانه اجتماعی و ملی استوار بود. همین مشروعیت، او را قادر ساخت تا در برابر امپراتوری نفتی بریتانیا بایستد و مسئلهی ایران را به شورای امنیت و دادگاه لاهه بکشاند، و در هر دو مورد پیروز شود. تجربهی ۳۲ نشان میدهد که تنها از مسیر مشارکت واقعی مردم، شفافیت در سیاست و دفاع بیامان از منافع ملی است که میتوان آزادی و آبادی ایران را تضمین کرد.
نتیجهگیری: آینهای برای امروز
کودتای ۲۸ مرداد برای ایران همانقدر آموزنده است که هشداردهنده. اگر بخواهیم استقلال و تمامیت ارضی میهن را حفظ کنیم، باید از آن حادثهی تلخ، سه درس بنیادین بیاموزیم:
۱ـ دخالت بیگانگان هرگز خیر جمعی به بار نمیآورد.
۲- چرخهی وابستگی و تسلیم باید بهطور کامل شکسته شود.
۳- تنها بر شانههای مشروعیت اجتماعی و ملی میتوان بنای آزادی و آبادی را استوار ساخت.
در سالگرد آن واقعه، بیش از هر زمان دیگر باید به یاد داشته باشیم که تاریخ، اگر به دیدهی عبرت نگریسته نشود، به کابوس بدل خواهد شد.
ایران هرگز نخواهد مرد
نهضت مقاومت ملی ایران
۲۸ مرداد ۱۴۰۴ \ ۱۹ اوت ۲۰۲۵
