نشریۀ اینترنتی نهضت مقاومت ملی ایران

N A M I R

‏‏يکشنبه‏، 2017‏/07‏/16

شنبه  ۲۴ تير ۱٣۹۶ -  ۱۵ ژوئيه ۲۰۱۷

بازخوانی مصاحبه ی دانشمند فقید مریم میرزاخانی با گاردین

ریاضیات برایم شبیه کوهنوردی است

• رضایتبخش ترین قسمت کار لحظه «آهان» یا کشف راه حل است. با هیجان کشف و لذت درک یک مطلب تازه، احساس می کنم بالای یک تپه ایستاده ام و منظره روشنی را تماشا می کنم. اما بیشتر اوقات حل معادلات ریاضی برای من شبیه کوهنوردی بدون پایان است. ...

مریم میرزاخانی، دانشمند ریاضی و استاد دانشگاه استنفورد آمریکا، روز شنبه ۲۴ تیرماه به علت ابتلا به بیماری سرطان سینه در سن ۴۰ سالگی درگذشت. مریم میرزاخانی اولین زنی بود که برنده مدال فیلدز، معتبرترین جایزه حوزه ریاضی و معروف به نوبل ریاضیات شد.

مارک تسیه لوین، رئیس دانشگاه استنفورد، گفته است هرچند که "مریم خیلی زود رفت، اما بر هزاران زنی که با الهام از او جذب ریاضی و علوم شدند، تاثیری ماندگار گذاشت." رویا بهشتی ریاضیدان و دوست نزدیک مریم میرزاخانی، در صفحه فیس‌بوک خود نوشت: «مریم عزیز ما امشب (به وقت آمریکا) ما را ترک گفت. او زیبا زندگی کرد و برای بسیاری الهام‌بخش بود.»

مریم میرزاخانی ۳سال قبل با دریافت مدال فیلدز در دنیای علم خبرساز شد. او روز چهارشنبه بیست و دوم مرداد ۹۴،(۱۳ اوت ۲۰۱۴)، مدال فیلدز را از پارک‌گئون‌های رئیس‌جمهور کره جنوبی در مراسم افتتاحیه کنفرانس جهانی ریاضیات دریافت کرد. این برای اولین بار در تاریخ هفتاد و شش ساله جایزه فیلدز بود که یک ریاضی‌دان زن به آن دست می‌یافت و در همین راستا در سال ۲۰۱۴ میلادی روزنامه گاردین با او مصاحبه ای انجام داد که بخش هایی از آن را در زیر می خوانید:

قدیمی ترین خاطرات شما درباره ریاضیات چیست؟

وقتی بچه بودم، رویای نویسنده شدن داشتم. هیجان انگیزترین وقت گذرانی من خواندن رمان بود. من هرچیزی که به دستم می رسید می خواندم. تا سال آخر دبیرستان تصور نمی کردم در رشته ریاضیات تحصیل کنم. من در خانواده ای با سه خواهر و برادر دیگر بزرگ شدم و والدینم همیشه پشتیبان و مشوقم بودند. جالب آنکه برای آنها مهم بود که حرفه ای جالب و رضایت بخش داشته باشم اما هیچ وقت به موفقیت ها اهمیت نمی دادند.

از بسیاری جهات، چنین زمینه ای، برایم محیط ایده آلی شد. برادر بزرگم توجه و علاقه مرا به طور کلی به علوم مختلف جلب کرد. او همیشه هرچه را در مدرسه یاد گرفته بود، برایم تعریف می کرد. اولین خاطره من از ریاضیات شاید همان باری باشد که او درباره مشکل جمع زدن اعداد یک تا ۱۰۰ به من گفت. تصور می کنم در ژورنال پاپیولار ساینس راه حل این معادله را خواندم. این راه حل برایم جذاب بود. این نخستین باری بود که از پیدا کردن راه حلی لذت بردم.

برای تحصیل در رشته ریاضی چه کسانی و چه تجربیاتی روی شما تاثیرگذاشتند؟

من از بسیاری جهات خوش شانس بودم. وقتی دبستان را تمام کردم، جنگ ایران و عراق هم تمام شده بود. شاید اگر چندسال زودتر به دنیا آمده بود، نمی توانستم فرصت های زیادی داشته باشم. به هرحال من به یکی از دبیرستان های مهم تهران یعنی «فرزانگان» رفتم و معلمان خوبی داشتم. در هفته اول از دوره راهنمایی با دوستم رویا بهشتی آشنا شدم. دوستی که علایقش را با شما شریک شود و به شما انگیزه بدهد، ارزش غیرقابل وصفی دارد.

مدرسه ما نزدیک خیابانی مملو از کتابفروشی بود. به یاددارم که از میان خیابان های شلوغ رد می شدم و به کتاب فروشی ها می رفتم. این کار برایم هیجان انگیز بود. ما نمی توانستیم کتاب ها را ورق بزنیم و در نهایت تعداد زیادی کتاب را به طور تصادفی می خریدیم.

بعدا درگیر المپیاد ریاضی شدم که سبب شد درباره معادلات سخت تر فکر کنم. به عنوان یک نوجوان از این چالش ها لذت می بردم. اما از آن بهتر با ریاضیدانان و دوستان زیادی در دانشگاه شریف آشنا شدم. هرچه مدت زمان بیشتری را صرف ریاضیات کردم، اشتیاقم بیشتر شد.

چه چیزی سبب شد جذب معادلاتی شوید که روی آنها مطالعه کردید؟

وقتی به هاروارد رفتم، بیشتر روی جبر کار می کردم. من همیشه از تحلیل های پیچیده لذت می بردم اما در آن چیز زیادی نمی دانستم. من باید درباره بسیاری از موضوعاتی مطالعه می کردیم که دانشجویان دوره کارشناسی آن را از قبل می دانستند.

بنابراین در سمینارهای غیررسمی کورت مک مولن شرکت می کردم. بیشتر اوقات متوجه نمی شدم سخنران درباره چه چیزی صحبت می کند. اما چند اظهارنظر او را متوجه می شدم. به همین دلیل به طور مرتب از او سوالاتی می پرسیدم.

او مرا تشویق کرد. هرچند ای کاش بیشتر از او می آموختم، هنگامیکه فارغ التحصیل شدم، فهرست بلندبالایی از ایده های مختلف داشتم.

می توانید موضوع تحقیقات خود را به بیان ساده بگویید؟

بیشتر معادلاتی که روی آنها کار می کنم با ساختار هندسی سطح و تغییر شکل آنها سروکار دارد. به خصوص من به درک سطوح هذلولی علاقه دارم. گاهی اوقات خصوصیات یک سطح هذلولی ثابت را می توان با مطالعه فضای ماژولی بهتر درک کرد.

این فضاهای ماژولی خصوصیات هندسی خاص خود را دارند. همچنین روابطی با نظریه های فیزیک و توپولوژی دارد. به نظر بسیار جالب است که می توان یک معادله را از جهات مختلف بررسی کرد.

به نظر شما رضایت بخش ترین قسمت کار در علم ریاضی کدام است؟

البته رضایتبخش ترین قسمت کار لحظه «آهان» یا کشف راه حل است. با هیجان کشف و لذت درک یک مطلب تازه، احساس می کنم بالای یک تپه ایستاده ام و منظره روشنی را تماشا می کنم. اما بیشتر اوقات حل معادلات ریاضی برای من شبیه کوهنوردی بدون پایان است.

به نظر من بحث درباره ریاضیات با همکارانی که پس زمینه های متفاوتی دارند، بهترین راه برای پیشرفت در این زمینه است.

توصیه شما به افرادی که می خواهند از علم ریاضیات بیشتر بدانند چیست؟ ریاضیات چیست؟ نقش آن در جامعه چه بوده است؟

این سوال سختی است. من تصور نمی کنم همه باید ریاضیدان شوند اما معتقدم بسیاری از دانش آموزان واقعا به ریاضی توجه نمی کنند. من در دوره دبیرستان چندسالی نمرات خوبی نداشتم؛ چون به نظرم جالب نبود. الان می دانم نگاه کردن به ریاضیات بدون اشتیاق، بی هدف است. زیبایی علم ریاضی فقط خود را به افراد صبور نشان می دهد.

******

* مریم میرزاخانی یکی از بازماندگان سانحه ی تلخ سقوط اتوبوس دانشجویان دانشگاه شریف بود. بیست و ششم اسفند ۱۳۷۶ اتوبوس حامل دانشجویان نخبه ریاضی دانشگاه شریف شرکت‌کننده در بیست و دومین دوره مسابقات ریاضی دانشجویی که از اهواز به تهران بر می‌گشت حوالی شهرستان پل دختر در استان لرستان، به دره سقوط کرد. در این سانحه دو راننده اتوبوس و هفت دانشجو و استاد (آقایان لطفعلی زاده مهرآبادی، فرید کابلی، مهدی رضایی، آرمان بهرامیان، علی حیدری منفرد، علیرضا سایه بان، و رضا صادقی دارنده دو مدال طلای مسابقات جهانی المپیاد ریاضی) کشته و چند تن از جمله مریم میرزاخانی و دوستش رویا بهشتی زواره مجروح شدند. ۱۱ سال بعد از این رویداد در حالی که فقط ۳۱ سال داشت، در دانشگاه استنفورد با عنوان استاد دانشگاه مشغول به‌کار شد.

مریم میرزاخانی، نابغه ریاضی در سن چهل سالگی، سه سال بعد از دریافت جایزه فیلدز و تحمل چند سال مبارزه با سرطان روز جمعه چشم از جهان فروبست.

مریم میرزاخانی، ریاضی‌دان برجسته ایرانی درگذشت

بازخوانی یک گفت‌وگو با او

مریم میرزاخانی نابغه ایرانی به دلیل ابتلا به بیماری سرطان صبح امروز دیده از جهان فروبست.

دکتر امیر دانشگر، رییس دانشکده ریاضی دانشگاه صنعتی شریف در گفت‌وگو با ایسنا با تایید خبر فوت «مریم میرزاخانی»، نابغه ریاضی ایرانی گفت: طی تماسی که با یکی از اساتید دانشگاه استنفورد داشتیم، متاسفانه ایشان با تسلیت به جامعه علمی ایران این خبر ناگوار را تایید کرد.

وی ضایعه دردناک را به خانواده ایشان و جامعه علمی ایران تسلیت گفت.

به گزارش ایسنا، مریم میرزاخانی، ریاضی‌دان ایرانی و استاد دانشگاه استنفورد در ۱۳ اردیبهشت سال ۱۳۵۶ در تهران متولد شد و در سال ۲۰۱۴ به دلیل انجام تحقیقات در زمینه «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای آنها» برنده مدال فیلدز به عنوان بالاترین جایزه در ریاضیات شد. وی نخستین زن و نخستین ایرانی برنده مدال فیلدز بوده است.

آخرین پست «مریم میرزاخانی» در فیسبوک

به گزارش ایسنا، میرزاخانی در فیسبوک خود نوشته بود: "هرچه بیشتر برای ریاضیات وقت گذاشتم، بیشتر هیجان زده شدم."

زمینه تحقیقاتی وی مشتمل بر نظریه تایشمولر، هندسه هذلولوی، نظریه ارگودیک و هندسه هم‌تافته بوده است.

مریم میرزاخانی در دوران تحصیل در دبیرستان فرزانگان تهران، برنده مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سال‌های ۱۹۹۴ (هنگ‌کنگ) و ۱۹۹۵ (کانادا) شد و در این سال به عنوان نخستین دانش‌آموز ایرانی جایزه نمرهٔ کامل شد.

وی نخستین دختری بود که به تیم المپیاد ریاضی ایران راه یافت و نخستین دختری بود که در المپیاد ریاضی ایران طلا گرفت. میرزاخانی سپس در سال ۱۹۹۹ کارشناسی خود را در رشته ریاضی از دانشگاه شریف و دکترای خود را در سال ۲۰۰۴ از دانشگاه هاروارد به سرپرستی کورتیس مک‌مولن از برندگان مدال فیلدز گرفت.

وی به عنوان یکی از ۱۰ ذهن جوان برگزیدهٔ سال ۲۰۰۵ از سوی نشریه پاپیولار ساینس در آمریکا و به عنوان «ذهن برتر» در رشته ریاضیات تجلیل شد.

میرزاخانی برنده جوایزی چون جایزه «ستر» از انجمن ریاضی آمریکا در سال ۲۰۱۳، جایزه کلی و مدال فیلدز در سال ۲۰۱۴ است. وی از یازدهم شهریور ماه ۱۳۸۷ (اول سپتامبر ۲۰۰۸) در دانشگاه استنفورد استاد دانشگاه و پژوهشگر رشتهٔ ریاضیات بوده و پیش از این نیز به عنوان استاد دانشگاه پرینستون مشغول به فعالیت بوده است.

وی در اسفندماه ۱۳۷۶ در بیست و دومین دوره مسابقات ریاضی دانشجویی که در آن تیم متشکل از میرزاخانی، ایمان افتخاری و حسین نمازی حضور داشت و در آن رتبه اول کشور را کسب کردند. این اتوبوس که از اهواز راهی تهران بود به دره سقوط کرد و ۶ نفر از دانشجوی نخبه ریاضی دانشگاه صنعتی شریف شامل آرمان بهرامیان، رضا صادقی - برندهٔ دو مدال طلای المپیاد جهانی - علیرضا سایه‌بان، علی حیدری، فرید کابلی، دکتر مجتبی مهرآبادی و مرتضی رضایی دانشجوی دانشگاه تهران جان باختند و مریم میرزاخانی از جمله دانشجویان بازمانده از این سانحه بود.

این نابغه ریاضی ایران از چهار سال قبل به سرطان سینه مبتلا شد و این سرطان به مغز استخوان وی سرایت کرد و در نهایت صبح امروز دار فانی را وداع گفت.

* * * * * *

بازخوانی یک گفت‌وگو با مریم میرزاخانی

خانم دکتر مریم میرزاخانی، یکی از نام‌دارترین ریاضی‌دانان ایرانی‌الاصل معاصر ممکن است در فهرست نامزدهای مهم‌ترین جایزه جهان ریاضیات یعنی مدال فیلدز قرار داشته باشد.

این مصاحبه را چند تن از دانشجویان انجام داده‌اند که در مجله دنیای اقتصاد منتشر شده است:

* از چه زمانی تصمیم گرفتید به‌طور جدی به ریاضی بپردازید؟

- از زمان المپیاد ریاضی، البته وقتی وارد تیم المپیاد ریاضی شدم نمی‌خواستم ریاضی بخوانم، فکر می‌کردم که مهندس شوم ولی بعد با کلاس‌هایی در دانشگاه شریف و برخوردهایی که با بچه‌های سال‌های بالاتر از خودمان داشتیم نه تنها من که بقیه بچه‌هایی که هم‌دوره بودیم هم تصمیم گرفتیم ریاضی بخوانیم.

* از کی فهمیدید استعداد بالایی در ریاضی دارید؟

- در المپیاد ریاضی. من در مصاحبه‌های دیگر هم این حرف را زده‌ام. به‌طور کلی علوم دیگر را هم دوست داشتم، مثلا با دوستانم آزمایش‌های علمی انجام می‌دادیم. ولی به ریاضی به‌طور خاص در دوره المپیاد ریاضی و کامپیوتر علاقه‌مند شدم. یک مقداری هم واقعا در زمان جوانی و نوجوانی، ذهن انسان طور دیگری فکر می‌کند. انسان وقتی به ۲۰ سال پیش نگاه می‌کند و می‌بیند که چه فاکتورهایی برایش مهم بوده‌اند، خودش هم تعجب می‌کند و می‌گوید مگر من این‌طوری فکر می‌کردم. چیزهای هیجان‌انگیز برای جوان‌ها مهم است. مثلا برایشان رقابت مهم است، این‌که هیچ دختری در تیم المپیاد نبوده انگیزه‌بخش است.

* آیا می‌توانید یکی از کارهای ریاضی خود مثلا همین کاری که به خاطر آن فیلدز گرفتید را به زبان ساده توضیح دهید؟

- نه. خیلی کار سختی است. یک مصاحبه‌ای من با مجله کوانتا کرده‌ام که Simons Foundation آن را روی سایتش منتشر کرده و در آنجا کار من برای شخص غیرمتخصص توضیح داده شده است. خودتان هم حتما می‌دانید که بیان مطالب پیشرفته به زبان ساده چقدر سخت است. ولی در این مصاحبه کسی که با من حرف زده، خودش دکترای ریاضی دارد و رشته‌اش هم نسبتا به من نزدیک است و کارش هم الان نوشتن مطالب علمی به زبان ساده و ساده کردن مطالب برای عموم است و این کاری است که آدم متخصص خودش را می‌خواهد و واقعا سخت است، ولی زمینه کاری‌ام در واقع می‌شود نظریه رویه‌های ریمانی، نظریه ارگودیک و سیستم‌های دینامیکی.

* به‌عنوان یک مادر، چطور بین کار سنگین ریاضی و مادر بودن توازن برقرار می‌کنید؟

- خیلی سخت است. البته شدنی است و ارزش انجام دادنش را دارد. خواه ناخواه میزان کار را کم می‌کند. یعنی اگر کسی فکر کند که هم می‌توانم یک خانواده خیلی خوب و با ارتباط قوی داشته باشم، هم کارم به همان سرعت قبل پیش برود این طور نیست، باید به هر حال هزینه بکند. البته برای پدر هم سخت است و این کمی بستگی دارد که پدر و مادر چقدر تقسیم کار بکنند، چه‌قدر برای بچه‌شان وقت بگذارند.

* دوست دارید بچه‌تان ریاضی‌دان شود؟

- برایم فرقی نمی‌کند. امیدوارم که او و کلا همه بچه‌ها، ریاضی را جدی بگیرند. دوست ندارم مثل افرادی شود که تا صحبت از ریاضیات می‌شود می‌گویند من از ریاضی هیچ چیز نمی‌دانم، یعنی اصلا به خود امکان نمی‌دهند که به آن فکر کنند، البته در ایران خیلی این‌طور نیست ولی در آمریکا زیاد پیش می‌آید. ریاضی به درست فکر کردن کمک می‌کند. حتی یک پزشک یا کسی که کار دیگری هم می‌کند، اگر ریاضی‌اش قوی باشد، می‌تواند جلو باشد.

* در طول روز چه قدر کار می‌کنید؟

- خیلی بستگی دارد به روز و زمان و....

* مثلا در زمان اوج کارتان؟

- خیلی متغیر است. البته کسی که بچه کوچک دارد، از ۹صبح وقت دارد تا پنج بعد از ظهر. بعدش دیگر وقت ندارد. می‌توانی مثلا بروی در پارک و به‌طور کلی فکر بکنی، ولی اینکه بنشینی و کار جدی بکنی نمی‌شود.

* قبل از اینکه بچه داشته باشد چه طور؟

- قبلش شاید بیشتر بود. ولی اصولا کار ریاضی به‌صورت خطی جلو نمی‌رود. گاهی مثلا قرار است یک مقاله را تمام کنید، یا مثلا باید آخرین نسخه‌اش را آماده کنید، خب باید بیشتر کار کنید، ولی در سایر مواقع این‌طور نیست که اگر بیشتر کار کنید بهتر باشد. مهم‌ این است که انگیزه‌تان را حفظ کنید و به آن مسأله‌ای که فکر می‌کنید، در یک مدت طولانی فکر کنید. میزان پیشرفت ممکن است بعضی روزها زیاد و بعضی روزها کم باشد. علاوه بر این کارهایی از قبیل جلسات دانشگاه و صحبت با دانشجویان دکترا نیز هست که به هر حال وقت می‌گیرد. هرچه‌قدر انسان جوانتر باشد، ذهنش بازتر است برای فکر کردن. دلیلش این است که مشغله خارجی کمتری دارد، با گذشت زمان مشغله‌ها و نگرانی‌های انسان بیشتر می‌شود، به همین دلیل از زمانی که جوان هستید و ذهنتان باز است، بهترین استفاده را بکنید.

* شما به غیر از فعالیت ریاضی و بودن با خانواده، چه علایق و فعالیت‌های دیگری دارید؟

- در حال حاضر، همین دو تا را اگر بتوانم انجام دهم، خیلی خوشحالم. (خنده)

* سابق چه طور؟

- قبلا خواندن رمان و کتاب را خیلی دوست داشتم.

* شما دو سال عضو تیم المپیاد ریاضی بوده‌اید، می‌خواهم بدانم چه‌قدر از موفقیت خود در ریاضی را تحت تأثیر فعالیت در دوران المپیاد ریاضی می‌دانید؟

- خیلی‌اش را. چون اگر المپیاد نبود، اصلا ریاضی نمی‌خواندم.

* از نظر علمی چطور؟

- از نظر علمی هم خیلی از افرادی که بعدا در زندگی‌ام تأثیر گذاشتند و خیلی از بهترین دوستانم را در دوره المپیاد ریاضی پیدا کردم که بعدها در خیلی از قسمت‌های مختلف ریاضی به من کمک کردند.

* آیا هنوز هم به شهودها و ایده‌های آن زمان باز می‌گردید؟

- نه، الآن دیگر اگر شما آن شش سؤال المپیاد ریاضی را به من بدهید، فکر نمی‌کنم بتوانم یکیش را هم حل کنم. حتی الآن اگر سوال‌های کتاب نظریه اعدادی را که با رؤیا بهشتی نوشتیم از من بپرسند، من لزوما نمی‌توانم حل کنم. چون اصلا مدل فکری آدم عوض می‌شود.

تفاوتش مثل تفاوت کسی است که در طول زندگی‌اش ورزش می‌کند ولی یک زمانی هم تمرین می‌کند برای اینکه مسابقه بدهد. در آن دوره‌ای که تمرین می‌کند، آمادگی‌اش برای مسابقه بهتر است، ولی ریاضی‌دان بودن مثل این است که بخواهید در طول عمرتان ورزش کنید. اینکه در ۱۸ سالگی ورزش کنید خیلی فرق می‌کند با اینکه همیشه ورزش کنید.

منبع: گویانیوز

_______________________________________________________________

مقالات منتشر شده الزاما نقطه نظر، بيانگر سياست و اهداف نشریۀ اینترنتی نهضت مقاومت ملی ایران نميباشند. حق ويرايش اخبار و مقالات ارسالی برای هیئت تحریریۀ نشریه محفوظ است. 

http://www.namir.info