نشریۀ اینترنتی نهضت مقاومت ملی ایران

N A M I R

‏‏جمعه‏، 2021‏/06‏/11

سرود آزادی

اثر

استاد گلنوش خالقی

استاد گلنوش خالقی آهنگساز و رهبر ارکستر، فرزند استاد فقید روح الله خالقی روز چهارشنبه ۲۴ دیماه در هشتادسالگی در آمریکا چشم از جهان فروبست.

پدر او روح الله خالقی از  شاگردان علینقی وزیری یکی از پایه گذاران موسیقی جدید ملی در ایران و بنیادگذار هنرستان موسیقی ملی بود که بسیاری از استادان امروزی موسیقی ملی از شاگردان آن بوده اند. روح الله خالقی که افزون بر خدمات او به احیاء موسیقی ملی ایران، تألیف کتابهای بسیار در تئوری عمومی موسیقی مانند تئوری موسیقی (نظری به موسیقی، جلد اول)، و تئوری موسیقی ایرانی (نظری به موسیقی، جلد دوم)، و نیز کتاب همآهنگی موسیقی را تألیف کرده بود و از جمله مجلدات کتاب های سرگذشت موسیقی ایران نیز از تألیفات پرارزش او بود. او افزون بر تصنیف آثاری زیبا و پرارج در موسیقی، به علت تصنیف سرود معروف ای ایران شهرتی ملی دارد، اما همچنین سرودهای ملی دیگری نیز ساخته بود که یکی از زیباترین آنها سرود آذربایجان است که پس از وقایع شوم آذربایجان در فردای شهریور بیست ساخته شد و دارای شعری بسیار زیبا و ملودی بسیار هیجان انگیزی است.

فرزند هنرمند او، گلنوش خالقی، که آموزش موسیقی در ایران را در هنرستان موسیقی ملی آغاز و سپس در هنرستان عالی موسیقی با موفقیت کامل دنبال کرده بود سپس برای تکمیل دانش خود در هنر موسیقی به کشور اتریش رفت و پس از سه سال آموزش در آنجا رهسپار ایالات متحده ی آمریکا گردید و در آن کشور نیز از آموزش در بهترین دانشگاه های موسیقی در رشته های پیانو، رهبری ارکستر و دسته های کر و اهنگسازی بهره برد.

پس از بازگشت به ایران یکی از کارهای او تأسیس گروه همآوازانی بود که کارهای جهانی و ایرانی را اجرامی کردند.

پس از تعطیل گروه کُر تهران به رهبری اِولین باغچه‌بان، تنها گروه کر فعال در اوایل دهه پنجاه خورشیدی کُر ملی ایران به رهبری آلفرد ماردویان بود که برنامه‌های جداگانه خودش را داشت.

گلنوش خالقی می‌گفت: "سازمان [رادیو ـ تلویزیون] مایل بود یک گروه کُر هم در اختیار داشت باشد تا برنامه‌های ارکستر مجلسی را گسترش دهند. به همین خاطر برای تشکیل یک گروه کر در تلویزیون بسیار همکاری کردند. یک مدرسه کر تشکیل دادیم و پس از پرورش خوانندگان، به جز همکاری با ارکستر، برنامه‌های مستقل بسیاری نیز اجرا کردیم. زمینه کاری این گروه اجرای آثار کلاسیک غربی بود."

فعالیت گروه هم‌آوازان تا زمستان ۱۳۵۷ ادامه پیدا کرد. خاطره تلخ منحل شدن این کُر در زمان انقلاب، تا پایان عمر گلنوش خالقی را رها نکرد و سال‌ها پس از آن همواره می‌گفت: "من هنوز سوگوار هم‌آوازان هستم."

آخرین اثر این گروه، ضبط مخفیانه "سرود آزادی" ساخته گلنوش خالقی با شعری از فریدون مشیری بود. او می‌گوید "این سرود را تحت تاثیر ایده‌های شاپور بختیار برای ایجاد فضای باز سیاسی در ایران ساختم. ضبط آن با وقوع انقلاب امکان پذیر نبود اما یوسف شهاب، از صدابرداران معروف آن دوره از خوانندگان گروه هم‌آوازان شنیده بود که چنین سرودی ساخته‌ام. به همین خاطر هماهنگی‌های لازم را انجام داد تا مخفیانه و به سرعت آنرا در یکی از استودیوهای تلویزیون ضبط کنیم. گفت "تنها می‌توانید دو بار اجرا و ضبط کنید چون اگر پاسدارها خبردار شوند جلوی ضبط را می‌گیرند!" پس از ضبط، روی نوار آن نوشتند "سمفونی بتهوون" تا اگر کسی آنرا در بیرون از استودیو در کیف‌مان دید مشکلی پیش نیاید و به این شکل توانستیم سرود را ضبط کنیم. بعدها در یوتیوب دیدم که در ایران آنرا چند بار اجرا کرده‌اند که اصلا هم خوشم نیامد چون به پارتیتور اصلی دسترسی نداشته‌اند و آنرا به سادگی بر پایه آنچه شنیده بودند اجرا کرده بودند."

کوچ به آمریکا و رهبری ارکستر روح‌الله خالقی

کمتر از یک سال پس از انقلاب، گلنوش خالقی همراه با خانواده به آمریکا کوچ کرد. در حومه واشنگتن اقامت گزید و تدریس پیانو را آغاز کرد.

در سال ۱۳۶۴ با همکاری تعدادی از نوازندگان ایرانی و آمریکایی، ارکستر روح‌الله خالقی را در آمریکا تشکیل داد و حدود پنج سال آنرا رهبری ‌کرد. فعالیت با یک ارکسترِ حدودا بیست نفره بدون بودجه و پشتیبان بسیار دشوار بود. از اجراها استقبال خوبی به عمل می‌آمد ولی ارکستر در بهترین حالت تنها می‌توانست هزینه‌ها را تامین کند. ادامه کار از سال ۱۳۶۹ دیگر ممکن نشد.

آن سال همزمان بود با بیست و پنجمین سالگرد درگذشت روح‌الله خالقی. گلنوش فکر کرد حال که فضای فعالیت‌های موسیقی به نسبت نخستین سال‌های پس از انقلاب قدری عادی‌تر شده شاید بتواند از نو در ایران کار کند و تصمیم برگشت به ایران گرفت.

اما پس از بازگشت به ایران برخوردهایی که در تهران پیش آمد او را بسیار سرخورده کرد و پس از ضبط آلبوم "می ناب" از نو به آمریکا بازگشت.

گلنوش خالقی هنگامی که پس از فتنه ی خمینی به آمریکا بازگشته بود یک بار در یک تماس تلفنی به نهضت مقاومت ملی اطلاع داده بود که مایل است در زمینه ی هنری با سازمان دکتر بختیار همکاری کند. با وجود استقبالی که از این پیشنهاد آن زنده یاد به عمل آمد شوربختانه این همکاری به دلائل عملی و مادی صورت نگرفت.

در زیر برای معرفی بیشتر هنر این استاد هنرمند از پخش سرود آزادی او آغاز می کنیم به این امید که بتوانیم به تدریج آثار دیگری از او و هنرمندان دیگری را به خوانندگانمان بشناسانیم.

سرود آزادی

اثر

استاد گلنوش خالقی

*

شعر از فریدون مشیری

این است ای هموطن  توفنده بانگ آزادی

با ما همصدا شوید!  آزاده زنان،  ای آزاده مردان

آمد ای همرهان ! فردای روشن چون خورشید

آمد روزگار نو ! آزاده دلان پرچم برافرازید

نیروی ملت رهنمای ما ! بازوی ایمان رهگشای ما !

موج جوانی در وجود ما ، فریاد آزادی سرود ما !

ایران ! زین دلاوران آزاده بمان ، آزاده ای ایران

آزادی ـ آزادی ـ ای آزادی !

آزادی ای آزادی ـ گرانمایه ای آزادی

آزادی ای آزادی ـ گرانمایه ای ای آزادی

ای پرتو نام تو در جهان همیشه تابان

تابان چون ستاره ی سحری  همیشه تابان

در راه حق آتشفشان شدیم

از خون و آتش گل نشان شدیم

ایران  زین دلاوران ـ آزاده بمان !  آزاده ای ایران

چون برکشیدی تیغ ایزدی

اهریمنان را  بیخ و بن زدی

ایران ! زین دلاوران ـ آزاده بمان ای ایران !

برای شنیدن سرود اینجا کلیک کنید.

_______________________________________________________________

مقالات منتشر شده الزاما نقطه نظر، بيانگر سياست و اهداف نشریۀ اینترنتی نهضت مقاومت ملی ایران نميباشند. حق ويرايش اخبار و مقالات ارسالی برای هیئت تحریریۀ نشریه محفوظ است. 

http://www.namir.info