نشریۀ اینترنتی نهضت مقاومت ملی ایران

N A M I R

‏‏يکشنبه‏، 2020‏/11‏/01

۹ آبان ۱۳۹۹ - ۳۰ اکتبر ۲۰۲۰

آیشمن در تهران؛

آیا فیلسوف یهودی افسر نازی را تبرئه کرد؟

علی جیحون

منتقد هنری

هانا آرنت که صد و چهار ده سال پیش در آلمان متولد شد، در دانشگاه‌های این کشور فلسفه خواند و مدتی شاگرد کارل یاسپرس بود. او همچنین تحت تاثیر فیلسوفان بزرگ دیگری مثل کانت، هگل، نیچه و هایدگر قرار گرفت.

تصویر آدولف آیشمن، یکی از افسران نازی که در پی نابودی یهودیان آلمان بود، حالا روی جلد کتابی در کتابفروشی‌های تهران است. او دارد در زندان قدم می‌زند و منتظر اجرای حکم اعدام خود است.

پس از گذشت نزدیک به شصت سال از انتشار کتاب "آیشمن در اورشلیم؛ گزارشی در باب ابتذال شر" در آمریکا، چند مترجم فارسی‌زبان تقریبا همزمان به سراغ این اثر مهم و جنجالی هانا آرنت، از فیلسوفان بزرگ تاریخ و اندیشه سیاسی قرن بیستم رفته‌اند.

علاوه بر سه ترجمه مختلفی که در داخل ایران از سوی سه ناشر مختلف منتشر شده یا در دست انتشار است، برگردان دیگری نیز در اروپا به زودی به چاپ خواهد رسید.

تب این ترجمه‌ها نشان می‌دهد که آتش اندیشه‌های هانا آرنت، چهل و پنج سال پس از درگذشتش، همچنان خاموش نشده و نظراتش مرزهای بیشتری را در می‌نوردد و خوانندگان زیادتری را به سوی خود جلب می‌کند.

تصویر آدولف آیشمن، یکی از افسران نازی که در پی نابودی یهودیان آلمان بود، حالا روی جلد کتابی در کتابفروشی‌های تهران است. او دارد در زندان قدم می‌زند و منتظر اجرای حکم اعدام خود است.

هانا آرنت در تهران

اما عدم انتشار این کتاب مهم و تاریخی هانا آرنت به زبان فارسی تاکنون، به معنی ناآشنایی فارسی‌زبانان با این نویسنده و فیلسوف بزرگ آمریکایی آلمانی‌تبار نیست.

چاپ ترجمه‌های فارسی آثار هانا آرنت در ایران، سنتی چهل‌ساله دارد و به اولین سال‌های پس از انقلاب ایران بازمی‌گردد.

در اواخر دهه پنجاه، عزت‌الله فولادوند، مترجم معروف ایرانی، اولین کسی بود که به سراغ کتاب‌های آرنت رفت.

فولادوند خود در یک سخنرانی در سال ۱۳۸۵ در خانه هنرمندان در تهران، در این باره گفت که وقتی کتاب کوچکی از هانا آرنت با عنوان "خشونت" را ترجمه و در سال ۱۳۵۹ منتشر کرد، با آن که کتاب "با وقایع جاری ایران در آن روزگار ارتباط ذاتی داشت"، اما چندان مورد استقبال قرار نگرفت.

با این حال این مترجم باسابقه ایرانی از راهی که آغاز کرده بود، ناامید نشد و بلافاصله کتاب دیگر و مفصل‌تری از هانا آرنت را با عنوان "انقلاب" به زبان فارسی ترجمه کرد و در سال ۱۳۶۱ به چاپ رساند. اما آن کتاب نیز با وجود ارتباط مستقیمی که با اتفاقات ایران داشت، کم‌فروش باقی ماند.

با این وجود، همانطور که توجه به هانا آرنت در غرب نیز تدریجی بود، در ایران نیز به کسانی که روز به روز به این فیلسوف علاقه‌مند می‌شدند، اضافه شد.

دو سال بعد، مترجم دیگری کتاب "توتالیتاریسم؛ حکومت ارعاب، کشتار، خفقان" را منتشر کرد و در دهه‌ هفتاد کتاب‌های دیگری از این فیلسوف انتشار یافت. "وضع بشر"، "میان گذشته و آینده" و "حیات ذهن" از دیگر آثار آرنت است که به فارسی ترجمه و منتشر شده‌اند.

همزمان با افزایش شهرت این فیلسوف در ایران، کتاب‌هایی نیز درباره او ترجمه شد که از آن میان می‌توان به "فلسفه هانا آرنت" نوشته پاتریشیا آلتنبرند جانسون با ترجمه خشایار دیهیمی اشاره کرد.

همچنین در دهه هشتاد علاوه بر تداوم چاپ کتاب‌ها و مقالاتی از هانا آرنت یا درباره او، مراسمی نیز در بزرگداشت این نویسنده و فیلسوف در تهران برگزار شد.

با این حال هنوز برخی از آثار آرنت هنوز به فارسی ترجمه نشده و برای خوانندگان به این زبان ناآشناست.

فولادوند دو کتاب "خشونت" و "انقلاب" هانا آرنت را پس از انقلاب ترجمه کرد اما این کتاب ها با وجود ارتباط مستقیمی که با اتفاقات ایران داشتند، کم‌فروش باقی ماندند

آرنت، از آلمان تا اسرائیل

هانا آرنت که صد و چهار ده سال پیش در آلمان متولد شد، در دانشگاه‌های این کشور فلسفه خواند و مدتی شاگرد کارل یاسپرس بود. او همچنین تحت تاثیر فیلسوفان بزرگ دیگری مثل کانت، هگل، نیچه و هایدگر قرار گرفت.

با ظهور هیتلر در آلمان، او که یهودی بود، در سال ۱۹۳۳ از کشورش فرار کرد و به فرانسه و سپس به آمریکا رفت. پس از پایان جنگ جهانی دوم، به آلمان بازگشت و با یک انجمن برای کمک به بازماندگان یهودی کمک کرد.

در سال ۱۹۵۱، شهروندی آمریکایی را دریافت کرد به عنوان استاد وارد دانشگاه‌های این کشور شد. در همان سال، کتاب مهم خود با عنوان "ریشه‌های توتالیتاریسم" را به چاپ رساند.

منبع: بی بی سی

_______________________________________________________________

مقالات منتشر شده الزاما نقطه نظر، بيانگر سياست و اهداف نشریۀ اینترنتی نهضت مقاومت ملی ایران نميباشند. حق ويرايش اخبار و مقالات ارسالی برای هیئت تحریریۀ نشریه محفوظ است. 

http://www.namir.info