نشریۀ اینترنتی نهضت مقاومت ملی ایران

N A M I R

‏‏يکشنبه‏، 2016‏/10‏/09

روستاها در ایران با سرعت زیاد محو می‌شوند

۱۵ مهرماه، روز ملی روستا اولین بار در سال ۱۳۹۲ با درخواست مرکز توسعه روستایی و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی با هدف ارج نهادن به روستائیان و فرهنگ روستائی در تقویم رسمی کشور ثبت شد تا شاید تلنگری باشد برای مسئولین که درخصوص سیل تبدیل روستاها به شهر تصمیم مناسبی اتخاذ کنند. روندی که درصد روستا نشینی در کشور را از بیش از ۶۸ درصد در سال ۱۳۳۵ به کمتر از ۲۹ درصد در سال ۱۳۹۰ رسانده است.

به گزارش ایسنا، محو روستاها در ایران با سرعت زیادی انجام می شود در حالی که روستاهای بزرگ و مولد نیز با حمایت مجلس به شهرهای کوچک بی‌امکانات تبدیل می‌شوند و براساس اعلام موسسه ملی مطالعات جمعیتی کشور درحال حاضر ٤٠ ‌هزار روستای کشور خالی از سکنه شده‌اند و تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی نیز به یکی از مهم‌ترین موضوعات قضایی ایران تبدیل شده است و وضع ١٠ استان از نظر تأمین زمین بحرانی ارزیابی می شود.

اگر به سهم جمعیت مناطق شهری و روستایی از جمعیت کشور طی سال های ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۰ که آخرین سرشماری نفوس و مسکن انجام شده است نگاهی بیندازیم متوجه سرعت نجومی نابودی روستاها یا به دلیل مهاجرت بی رویه و یا تبدیل آنها به شهر می شویم، پدیده ای که شاید علت بسیاری از مشکلات امروز و فردای کشور در آن نهفته باشد.

جمعیت کشور در سال ۱۳۳۵ نزدیک به ۱۹ میلیون نفر بود که از این میان نزدیک به ۶ میلیون نفر یعنی معادل ۳۱.۴ درصد جمعیت شهری و بیش از ۱۲ میلیون نفر یعنی معادل ۶۸.۶ درصد جمعیت کشور را روستاییان تشکیل می‌دادند؛ اما در سال ۱۳۹۵ جمعیت کشور طبق آمارها بیش از ۷۵ میلیون نفر اعلام شد که سهم شهر نشینی با بیش  به ۷۱.۴ درصد رسید و سهم روستاییان نیز به ۲۸.۶ درصد رسید و پیش بینی می شود در سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ این نسبت باز هم فاصله بیشتری خواهد گرفت و جمعیت روستانشین کشور کاهش پیدا خواهد کرد.

با توجه به همین آمار و گزارش جامعی که موسسه مطالعاتی «یورو مانیتور» منتشر کرده است، ایران یکی از سریع‌ترین کشورهای جهان در رشد شهرنشینی بوده است. از دیدگاه کارشناسان یکی از مهم‌ترین عوامل نابودی اقتصاد تولیدی همین نابودی روستاها است. در حقیقت به موازات مهاجرت گسترده روستاییان به شهرها و جذب آنها در ادارات دولتی و مشاغل خدماتی نه‌تنها تعداد شاغلان به حرفه‌های تولیدی نظیر کشاورزی ریزش قابل توجهی تجربه کرده بلکه تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی و تبدیل روستاها به شهر باعث شد روستاییان مهاجرت‌نکرده نیز از کار کشاورزی دست کشیده و در مشاغل خدماتی و اداری شهرهای جدیدالتأسیس مشغول به کار شوند.

به گفته مجید عبداللهی مدیر کل وقت دفتر هماهنگی عمرانی و خدمات روستایی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور متأسفانه تبدیل روستاها به شهر یا منطقه متصل و منفصل شهری بیشترین اتفاقی بوده که از سال ۷۵ تا ۹۵ به وقوع پیوسته است. اکنون تعداد شهرها به یک هزار و ۲۴۳ شهر افزایش یافته و به طور طبیعی باعث کاهش جمعیت روستایی کشور نیز شده است. از سال ۹۰ تاکنون حدود ۵۰ شهر در کشور تشکیل شده است؛ این درحالی است که رشد جمعیت روستایی واقع در حریم مراکز استان‌ها و کلان شهرها حدود ۶ درصد و در سایر شهرهای بزرگ ۴ درصد است، در حالی که متوسط رشد جمعیت کشور ۱.۲۹ درصد است.

بالاترین نرخ بیکاری جوانان تحصیلکرده به دانش‌آموختگان رشته کشاورزی تعلق دارد

از بین رفتن هر هکتار زمین کشاورزی روستایی امنیت غذایی ٢٠ نفر را به مخاطره می‌اندازد

این آمارها درحالی مطرح می‌شود که به گفته مصطفی آقایی معاون آموزش و ترویج سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی تنها نیمی از ساکنان باقیمانده در روستاها به کشاورزی اشتغال دارند و ٧٠‌درصد کشاورزان باقیمانده نیز سالخورده و بی‌سواد هستند. در شرایطی که جمعیت ایران از سال ٣٥ تاکنون تقریبا ۳.۵ برابر شده است و با گسترش خیره‌ کننده شهرنشینی در کشور و رویگردانی جوانان از کشاورزی روبه‌رو هستیم، تنها راهکار تأمین غذای این جمعیت کثیر شهرنشین، باز شدن دروازه‌های ایران روی واردات مواد غذایی بوده است.

در نتیجه حجم عمده‌ای از درآمدهای نفتی صرف واردات غذا می‌شود و بالاترین نرخ بیکاری جوانان تحصیلکرده به دانش‌آموختگان رشته کشاورزی تعلق می گیرد. بنابراین سالخوردگی جمعیت کشاورز و آب رفتن روستاها و تغییر کاربری گسترده زمین‌های کشاورزی نگرانی‌های جدی برای امنیت غذایی کشور ایجاد می کند. به گفته کارشناسان از بین رفتن هر هکتار زمین کشاورزی روستایی امنیت غذایی ٢٠ نفر را به مخاطره می‌اندازد.

نگرانی از روند تبدیل روستاها به شهر از سوی بسیاری از مسئولین و نمایندگان مجلس بارها و بارها مطرح شده است اما آنچه که در قوانین مرتبط با روستاها تصمیم گیری می شود متفاوت از اظهارنظرهاست به طوری که در سال‌های گذشته دولت نه‌تنها از تثبیت جمعیت روستاییان و پایداری مشاغل روستایی حمایت چندانی انجام نداده که امتیازات ویژه برای ایجاد شهرها قایل شده است.

در ٢٦ دی‌ماه‌ سال ٩١ کمیسیون اجتماعی مجلس طرحی را به تصویب رساند که براساس آن روستاهایی با جمعیت بیشتر از ٣٥٠٠ نفر می‌توانستند به شهر تبدیل شوند. این درحالی است که مصوبه قبلی که درسال ٧٢ در مجلس وضع شده بود به روستاهایی با جمعیت بیشتر از ١٠‌هزار نفر اجازه می‌داد تا به شهرها بپیوندند.

بی تردید حمایت از تشکیل شهرهای کوچک به خالی شدن روستاهای کشور می انجامد، در کنار این امر، مهاجرت بی رویه روستاییان، تغییر کاربری زمین های کشاورزی، عدم تمایل روستاییان باقی مانده برای کشاورزی و سالخوردگی کشاورزان موجود علاوه بر تهدید امنیت غذایی شهروندان کشور آثار زیست محیطی و بسیاری مشکلات دیگر را برای کشور به همراه خواهد داشت؛ لذا باید هرچه زودتر برنامه ریزی طولانی مدتی برای توقف سیل تبدیل روستاها به شهر انجام شود.

منبع: ایران امروز

_______________________________________________________________

مقالات منتشر شده الزاما نقطه نظر، بيانگر سياست و اهداف نشریۀ اینترنتی نهضت مقاومت ملی ایران نميباشند. حق ويرايش اخبار و مقالات ارسالی برای هیئت تحریریۀ نشریه محفوظ است. 

http://www.namir.info