نشریۀ اینترنتی نهضت مقاومت ملی ایران

N A M I R

‏‏دوشنبه‏، 2015‏/12‏/28

فرهنگ

مصوبات "فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی" دستمایه خنده و شوخی

فرهنگستان زبان فارسی سالانه حدود ۴۵۰۰ واژه به تصویب می​رساند. این فرهنگستان تاکنون حدود ۴۵ هزار واژه تازه داشته که در ۱۲ جلد چاپ شده‌اند. رئیس فرهنگستان از برخورد طنزآمیز مردم با واژگان ابداعی آن بنیاد گله‌مند است.

فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی سالانه حدود ۴۵۰۰ واژه به تصویب می​رساند. این فرهنگستان تاکنون حدود ۴۵ هزار واژه تازه داشته که در ۱۲ جلد چاپ شده‌اند. رئیس فرهنگستان، از معترضان به برخورد طنزآمیز مردم با واژگان ابداعی آن بنیاد است.

"فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی" به ریاست غلامعلی حداد عادل، تا کنون بیش از ۴۵ هزار واژه جدید در عمر ۲۶ ساله​اش به زبان فارسی اضافه کرده است. این فرهنگستان مدعی است سالانه حدود ۴۰۰۰ تا ۴۵۰۰ واژه جدید را وارد ادبیات فارسی می​کند. به گفته مسئولان فرهنگستان تاکنون ۱۲ جلد کتاب، شامل واژگان جدید این موسسه چاپ و منتشر شده است.

با وجود آمار بالای فهرست واژگان ابداعی این موسسه، در عمل نتیجه مطلوبی از عملکرد آن دیده نمی​شود. حداد عادل، رئیس فرهنگستان، از برخورد طنزآمیز مردم با دستاوردهای فرهنگستان انتقاد کرده است.

کارشناسان زبان فارسی هم در سال​های گذشته بارها به عملکرد فرهنگستان و مصوبات آن معترض بودند و واژه​های منتخب فرهنگستان را معادل مناسبی برای کلماتی که از زبان​های دیگر وارد زبان فارسی شده​اند، نمی​دانستند.

اوج اعتراض به عملکرد فرهنگستان زبان فارسی، به زمان انتشار خبر بودجه سالانه این موسسه باز می​گردد. چندی پیش که بودجه ۱۱ میلیارد تومانی موسسه اعلام شد، اغلب رسانه​های ایرانی به میزان بالای بودجه و عملکرد آن اعتراض کردند. هم اینک بودجه مصوب فرهنگستان برای سال جاری ۱۴ میلیارد تومان منظور شده است.

به گفته فرزانه پاکزاد، مدیر بودجه و تشکیلات فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، بودجه مصوب سال ۱۳۹۴، فرهنگستان ۱۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان است و از این مبلغ تنها یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان آن، درآمدزایی فرهنگستان بوده است. حداد عادل بودجه ۱۴ میلیارد تومانی فرهنگستان را ناچیز دانسته بود و به خبرگزاری فارس گفته بود: "با این بودجه سال سختی را پیش رو خواهیم داشت".

همزمان با اعلام بودجه فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، روزنامه جمهوری اسلامی با انتقاد از عملکرد آن موسسه در گزارشی نوشته بود: «این فرهنگستان تاکنون نه تنها، نتوانسته از زبان فارسی حراست کند بلکه با واژه‌گزینی‌های نامناسب، راه را برای وارد شدن لطمه‌های زیادی به زبان و ادب فارسی باز کرده است».

دستمایه لطیفه و شوخی

انتشار کتاب واژه​های فرهنگستان در بیشتر موارد با اعتراض و حاشیه​هایی همراه بوده است. بسیاری از واژه​های این فرهنگستان به شوخی و خنده و حتی خلق لطیفه منجر شده است.

حداد عادل، یک بار در یک برنامه تلویزیونی از برخوردهای مضحکه‌آمیز مردم با دستاوردهای واژگانی فرهنگستان انتقاد کرد. با این وجود او همچنان از عملکرد و واژه‌های مصوب فرهنگستان دفاع می​کند.

خبرگزاری ایلنا، خبرگزاری کار ایران، در گزارشی به عملکرد این فرهنگستان پرداخته و گزارشی را در این رابطه منتشر کرده است با عنوان «ابداع "خمیراک" و "برگک" برای کشور 14 میلیارد تومان آب می‌خورد».

در این گزارش به برخی از واژه​های مصوب فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی اشاره شده که بیش از القای معنای کلمات مورد نظر بار طنزگونه دارد و ناکامی در معادل‌یابی برای کلمات غیرفارسی را ثابت می‌کند. واژه‌هایی مثل خمیراک (پاستا)، دندان آبی (بلوتوث)، موش‌واره (ماوس کامپیوتر)، برگک (چیپس) و دمابان (فلاکس) از جمله کلماتی هستند که به ادعای این گزارش نتوانسته‌اند در زبان فارسی و زندگی روزمره مردم جایی برای خود باز کنند.

گروه واژه‌گزینی اصلی‌ترین بخش فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی است که در آن ۷۰ کارگروه تخصصی مشغول به واژه‌یابی هستند و حدود ۳۵۰ استاد دانشگاه هم با این کارگروه​ها همکاری دارند. با این وجود افراد فرهیخته بیشتر واژگان ابداع شده توسط این کارگروه​ها را به نوزاد مرده تشبیه می​کنند که هیچ جایی در زندگی روزمره مردم ندارند و تنها دستمایه لطیفه‌سازی برای مردم می​شوند.

"کش لقمه" از کجا پدید آمد؟

واژه "کش لقمه" منسوب به معادل فارسی "پیتزا" یکی از معروفترین کلماتی است که در سال​های گذشته دستمایه طنز و شوخی قرار گرفته است. با اینکه این واژه جزو مصوبات فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی نیست، اما از واژه​هایی بود که توجه و انتقادات زیادی را نصیب این فرهنگستان کرد.

در دهه ۱۳۷۰ و همزمان با آغاز فعالیت رسمی فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، برنامه​های طنز زیادی همچون "ساعت خوش" و "جنگ ۷۷" از صدواسیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می​شد. در این برنامه​ها بازیگران با ابداع کلماتی جدید به نقد و شوخی با عملکرد فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی پرداختند و واژگان زیادی با اینکه مصوب این شورا نبودند، به پای دستاوردهای این فرهنگستان نوشته شدند.

واژه‌هایی مانند کش ‌لقمه (پیتزا)، درازلقمه (ساندویچ)، گردلقمه (همبرگر)، زیلوخوبه (گودزیلا)، اتلتیکو بیلبائو (آب ‌آلبالو)، درازآویز زینتی (کروات) و دو ور پف زینتی (پاپیون) از جمله واژه‌هایی هستند که فرهنگستان تاکید دارد که مصوب آن نهاد نیستند.

غلامعلی حداد عادل چندی پیش در برنامه خندوانه با تاکید بر اینکه این کلمات مصوب فرهنگستان نیستند، گفت: «نمی​دانم کدوم حروم لقمه​ای این کلمه را ساخته است.»

یک روز پس از پخش این گفت‌وگو، رامین ناصر نصیر، بازیگر تلویزیون در یادداشتی که در شبکه​های اجتماعی منتشر شد، به تشریح داستان خلق واژه "کش لقمه" پرداخت و توضیح داد که در برنامه جنگ ۷۷ برای خندان مردم با برخی کلمات بازی کرده​اند و واژگانی مانند "کش لقمه" حاصل خلاقیت آنان برای اجرای یک برنامه طنز بوده است.

او همچنین در یادداشتش آورده بود: «اینکه مخاطب قرار دادن دیگران با عنوان حرام لقمه زیبنده رئیس فرهنگستان زبان است یا خیر و همینطور اینکه لقمه حرام بیشتر سر سفره چه کسی پیدا می​شود را به افکار عمومی واگذار می​کنم.»

حداد عادل چندی بعد درباره به کاربردن لفظ "حرام لقمه" در یادداشتی که در اختیار برخی رسانه​ها قرار داده بود، تصریح کرد که "شوخی" کرده است.

منبع: دویچه وله

_______________________________________________________________

مقالات منتشر شده الزاما نقطه نظر، بيانگر سياست و اهداف نشریۀ اینترنتی نهضت مقاومت ملی ایران نميباشند. حق ويرايش اخبار و مقالات ارسالی برای هیئت تحریریۀ نشریه محفوظ است. 

http://www.namir.info