نشریۀ  اینترنتی نهضت مقاومت ملی ایران

N A M I R

‏‏پنجشنبه‏، 2011‏/02‏/03

09-030211

هشت روزی که مصر را تکان داد، و آمریکا را

کاوه باسمنجی

بی بی سی، واشنگتن

شتاب تحولات مصر، همه را غافلگیر کرده است، بخصوص آمریکا را. پس از سی سال حمایت همه جانبه از حسنی مبارک، موضع آمریکا طی یک هفته چنان تغییر کرد که رئیس جمهوری آمریکا سه شنبه شب خواهان تسریع در کناره گیری مبارک از قدرت شد.

به این ترتیب، با آنکه رئیس جمهوری مصر سرانجام زیر فشارهای داخلی و خارجی، یک گام به عقب برداشت و گفت که در انتخابات بعدی نامزد نخواهد شد ولی دیگر بعید است تا پیش از کناره گیری او تظاهرکنندگان به خانه هایشان برگردند.

ولی ریشه های این خیزش ناگهانی در کجا بود و خواسته دقیق تظاهرکنندگان کدام است؟ مروان معشر، معاون پیشین نخست وزیر اردن می گوید تظاهرات مصریها انگیزه اقتصادی ندارد و خواسته اساسی آنها، تغییر در نظام حکومتداری است.

آقای معشر گفت: "درس اصلی که دولتهای عرب باید بیاموزند این است که با افزایش دستمزدها یا کاهش قیمت کالاها نمی توان مسئله را حل کرد. باید به شهروندان وعده اصلاحات تدریجی ولی جدی را دارد، چنانکه در فرایند تصمیمگیری مشارکت پیدا کنند و یک نظام پاسخگو به وجود بیاید."

چنانکه از ظواهر پیداست کنار رفتن آقای مبارک تنها دیر و زود دارد، نه سوخت و سوز. بهترین سناریوی محتمل برای غرب این است که خیزش مصریها به آشوب و هرج و مرج نکشد. ولی چرا آمریکا این همه سال صبر کرد تا کار به اینجا بکشد؟

دکتر شیرین هانتر، استاد مطالعات اسلامی در دانشگاه جرج تاون می گوید: "از سال ١۹۷۹ که مصر با اسرائیل پیمان صلح امضا کرد و به صورت متحد اصلی آمریکا در منطقه درآمد، ایالات متحده چشمش را به روی آنچه در زیر پوست جامعه مصر می گذشت بست و فقط به تامین منافع خودش در منطقه فکر کرد."

بسیاری کارشناسان می گویند آینده تحولات مصر هر چه باشد، در حکم باخت برای آمریکا خواهد بود، و تمام تلاش کاخ سفید بر آن است تا از سنگینی ضربه باخت بکاهد. اما همه چیز در گرو این است که پرده بعدی ماجرا چه خواهد بود؟

در شرایطی که اپوزیسیون متشکلی در کار نیست، اگر حسنی مبارک برود، چه کسی و با چه گرایشی روی کار خواهد آمد؟ معاون پیشین وزیر خارجه اردن عقیده دارد که جهان عرب می تواند با بهره گیری از موج اعتراضی که هر دم بالا می گیرد، به سوی پایان استبداد گام بردارد. مروان معشر می گوید: "امیدوارم این آغاز عصر جدیدی باشد که به پیدایش نظامهای تکثرگرا منتهی شود. الان فرصتی برای دستیابی به این هدف پیدا شده، ولی همه چیز بستگی به این دارد که دولتهای عرب از این تجربه درس بگیرند یا نه."

نظام تکثرگرا، حتی اگر به اندازه حکومت آقای مبارک هوادار غرب نباشد، برای آمریکا و متحدانش نگرانی چندانی نخواهد داشت. واهمه اصلی کاخ سفید از این است که بنیادگرایان مسلمان با سواری گرفتن از موج خیزش مردمی، سرکار بیایند. هر چند شیرین هانتر معتقد است حتی اگر اسلامگرایان در مصر روی کار بیایند، بیشتر احتمال دارد حکومتی شبیه ترکیه تشکیل بدهند تا ایران.

مصر به کجا می رود؟ آیا موج اعتراضی که در تونس و مصر پا گرفته، به یک سونامی بدل خواهد شد که نظامهای خاورمیانه عربی را با خود خواهد برد؟ ظاهرا برای یافتن پاسخ این پرسش، نباید مدت درازی منتظر ماند.

http://www.namir.info