نشریۀ اینترنتی نهضت مقاومت ملی ایران

N A M I R

‏‏يکشنبه‏، 2011‏/01‏/16

41-160111

تونس؛ نوشداروی دیرهنگام

محمدعلی عسگری

ابوالقاسم الشابی شاعر فقید تونسی شعری حماسی دارد كه گمان نمی‌كنم در تمام كشورهای خاورمیانه كسی پژواك آن را نشنیده باشد: اذاالشعب یوما اراد الحیاه / فلابد للقید ان ینكسر / فلابد للیل ان ینجلی و... (اگر روزی ملتی بخواهد زندگی كند باید قیدها شكسته شوند باید شب سپری شود و... ) آنچه دیروز در تونس گذشت و فرار رئیس‌جمهور این كشور، تجلی عینی و روشن همین شعر بود. تونس كشور كوچكی با حدود ١۶۲هزار كیلومتر مربع مساحت و ١١ میلیون نفر جمعیت است كه در شمال آفریقا قرار گرفته و نیمی از آن به دریا و نیمی دیگر به خشكی می‌رسد. به همین جهت آب و هوایی مدیترانه‌ای و در عین حال كویری دارد؛ كشوری آرام و بی‌سر و صدا با تاریخی به شدت كهن كه بخشی از آن به كارتاژها و جنگ‌های طولانی‌مدت آنها با رومیان قدیم بازمی‌گردد. طی سال‌های گذشته البته آنچه تقریباً از این كشور شنیده نمی‌شد، صدای یك جریان توفنده بود؛ صدایی كه این روزها به وضوح شنیده می‌شود و زین‌العابدین بن علی رئیس‌جمهور این كشور نیز زبان به اعتراف گشود و گفت: صدای مردم را شنیدم. كشوری آرام و نسبتاً شیك كه جزیره ثباتی برای متحدان غربی‌اش از جمله اتحادیه اروپا و امریكا بود و به خصوص در اجلاس‌های گروه۲۰ رئیس‌جمهور این كشور را می‌دیدیم كه دوش به دوش روسای جمهور كشورهای صنعتی می‌ایستاد بی‌اینكه كشوری صنعتی یا پیشرفته باشد. اما ناگهان در این كشور نیمه‌عربی- نیمه‌آفریقایی كه به زبان عربی مخلوطی تكلم می‌كنند، اتفاقاتی افتاد كه همه را حیران كرد یعنی در كمتر از یك ماه موجی از اعتراضات در این كشور شكل گرفت كه تبدیل به توفانی شد و به قول قدما می‌رود كه طومار حكومتی را درهم پیچد. زین‌العابدین بن علی طی چند روز گذشته سنگر به سنگر عقب‌نشینی‌كرد و پس از بركناری چند وزیر و عذرخواهی رسمی از مردم دیروز مجبور شد حتی دولت را بركنار و پارلمان را منحل كند و وعده برگزاری انتخابات جدید ظرف شش ماه آینده را بدهد.

اما این عقب‌نشینی‌خشم مردم را فرو ننشاند و سرانجام جز خروج از كشور راهی برای رئیس‌جمهور باقی نماند. پرسش‌هایی مربوط به اینكه در این كشور چه اتفاقی افتاد تا حدودی داستان ساده و مكرری بخصوص در كشورهای خاورمیانه است. راشد الغنوشی ازجمله روشنفكران معروف و اسلامگرای معتدل تونسی در تفسیر این تحولات یك جمله گفت كه در واقع تمام ماجرا را بیان می‌كرد:‌ "این حاصل عملكرد رژیم حاكم است". سال گذشته بانك جهانی نیز در گزارشی كه تهیه كرده بود، نسبت به آینده برخی رژیم‌های عربی در آینده و با توجه به رشد بیكاری و فقر شدید هشدار داده بود. با روی كار آمدن زین‌العابدین بن علی در سال ۱۹۸۷تاكنون حكومت در دست یك گروه خاص بوده است.بن علی پس از استعفای حبیب بورقیبه بر سر كار آمد كه او نیز ۳۰ سال بر این كشور حكومت كرده بود و از دوستان قدیمی شاه ایران به حساب می‌آمد. طی ۲۳سال گذشته بارها در این كشور انتخابات برگزار شد و حكومت در سایه آن توانست پز دموكراسی بدهد و در نهایت با به راه انداختن یك بازی اعلام كند رئیس‌جمهور محبوب با نود و چند درصد آرا به پیروزی رسید. اما این فقط ظاهر كار بود و كسانی كه دقیق‌تر بودند، می‌دانستند در اعماق جامعه خبرهای دیگری است. توده‌های محروم و فقیری كه با جان كندن‌های بسیار سعی می‌كردند، به حداقل رفاهی دست یابند، در آخر متوجه می‌شدند این باندهای حاكم بر جامعه هستند كه قدرت و ثروت را بین خود دست به دست كرده و هرگز نیز حاضر نیستند دیگران را در آن شریك سازند.

اتفاقی كه سه هفته پیش در شهر بوزید افتاد در واقع جرقه‌ای بود بر كوهی از همین محرومیت‌ها و نارضایتی‌ها. جوانی تحصیلكرده به دلیل بیكاری مفرط چرخی تهافی پیدا كرد تا با میوه‌فروشی زندگی محقرانه خود را اداره كند اما مامورانی كه همیشه معذورند جلوی او را گرفتند و گفتند باید برای این كار مجوز داشته باشد. همین مساله آن جوان را به آخر خط رساند و دست به خودكشی كه نه خودسوزی زد. افزایش ناگهانی قیمت شكر و روغن و برخی دیگر از كالاهای اساسی نیز مزید بر علت شده و فراتر از آستانه تحمل توده‌ها رفته بود. به بیانی دیگر، طبقه متوسط و تحصیلكرده جامعه كه به آخر خط رسیده بود و طبقه محروم نیز كه سال‌ها رنج بی‌پایانی را تجربه می‌كرد، دیگر قادر به ادامه راه نبود. این بار فضای مجازی هم به كمك جوانان تونسی آمد و در وبلاگ‌ها به نمایش گذاشته شد. دولت كوشید با فیلتر كردن سایت‌ها و بستن فضای مجازی مانع كار شود اما دیگر بسیار دیر شده بود. این اعتراضات از روستاهای دورافتاده تا خیابان بورقیبه در مركز تونس امتداد می‌یافت و تا كنسولگری‌های این كشور در اروپا كشیده می‌شد. برخی منابع می‌گویند طی درگیری‌های متعدد در طول سه هفته گذشته بیش از ۸۰نفر كشته و ده‌ها نفر زخمی شده‌اند. این در حالی است كه تونس حكومت ضعیفی دارد و رئیس‌جمهورش نیز همچنان می‌گوید به ماموران دستور داده است از گلوله‌های مشقی استفاده كنند. جریانی كه این بار از اعماق جامعه می‌جوشید مانند دفعات پیشین نبود كه به زد و خوردی محدود شود. جریانی توفنده از اعماق جامعه می‌جوشید و این بار برخلاف دفعات گذشته سر ایستادن نداشت. این اعتراضات چنان به سرعت پیش رفت كه همه روشنفكران و رهبران مذهبی و مدیران دولتی، قضات و حتی بخشی از جریان حاكم مجبور شدند خود را با آن همراه كنند. دیدیم كه وزیر امور خارجه نیز استعفا داد و به اپوزیسیون پیوست. مهم‌ترین شعارهای مردم در تظاهرات شهرهای القصرین، كاف، المكناسی و در مركز تونس "‌مرگ بر استبداد" و "‌درود بر آزادی" بود. همه این تحولات صحنه‌هایی را ترسیم كرد كه روزگاری همان شاعر تونسی آن را توصیف كرده بود. (اذالشعب یوما اراد الحیاه...)‌. باید همچنان منتظر بود و دید این ملت كه اكنون به پا خاسته است چه فردایی را برای خود رقم می‌زند.

منبع : روز

http://www.namir.info